فهرست مطالب
اهمیت روزه‌داری در بیماری‌های گوارشی
روزه‌داری نه تنها یک فریضه دینی بلکه فرصتی برای تنظیم متابولیسم و استراحت دستگاه گوارش است. اما وقتی فرد مبتلا به بیماری معده، روده یا کبد باشد، رعایت نکات خاصی ضروری است تا روزه‌داری به جای درمان، موجب تشدید وضعیت نشود.
روزه‌داری و بیماری معده
در مواردی که زخم معده یا اثنی عشر به تأیید اندوسکوپی وجود دارد و هنوز درمان کامل نشده است، روزه گرفتن ممکن است خطر خونریزی یا حتی سوراخ شدن معده را افزایش دهد.
اگر اندوسکوپی انجام نشده باشد ولی علائمی مانند درد شکمی ناشتا، تهوع، یا درد منتشر به پشت هنگام گرسنگی وجود داشته باشد، بهتر است فرد پیش از روزه‌داری توسط فوق تخصص گوارش معاینه شود.
برای بیمارانی که مشکلات معده دارند ولی تحت کنترل هستند (مثلاً ترش کردن خفیف بدون نیاز دائمی به دارو) و پیش‌تر اندوسکوپی شده‌اند، ممکن است با رعایت رژیم مناسب و مصرف دارو در وعده‌های سحر و افطار بتوان روزه گرفت.
روزه‌داری و بیماری‌های روده
در بیماری‌های التهابی روده (کرون، کولیت) که فرد تحت درمان است، روزه‌داری نیاز به بررسی دقیق دارد. اگر بیماری در فاز خاموش باشد و داروها کنترل‌کننده علائم، روزه‌داری ممکن است با نظارت امکان‌پذیر باشد.
در افرادی با یبوست مزمن، کاهش مصرف آب و عدم تحرک در طول روز ممکن است یبوست را تشدید کند؛ لذا در زمان سحر و افطار باید مایعات و فیبر کافی مصرف شود.
برای کسانی مبتلا به سندرم روده تحریک‌پذیر، معمولاً منع مطلقی برای روزه وجود ندارد، اما انتخاب غذاهای تحریک‌کننده، استرس، مصرف زیاد کافئین یا غذاهای چرب باید به دقت کنترل شود.
روزه‌داری و بیماری‌های کبدی
در مورد کبد چرب، روزه‌داری ممکن است فرصتی برای کاهش وزن و کنترل چربی کبد باشد، به شرط آن که مصرف شیرینی، چربی زیاد و زولبیا-بامیه در افطار کنترل گردد. مطالعات نشان داده‌اند که روزه متناوب (intermittent fasting) می‌تواند موجب کاهش محتوی چربی کبد و بهبود آنزیم‌های کبدی شود.
با این حال، در سیروز یا بیماری کبدی پیشرفته روزه‌داری توصیه نمی‌شود، زیرا خطر سوء تغذیه، اختلال عملکرد کبد و عوارض جدی وجود دارد.
در هپاتیت‌های مزمن، اگر کبد تا حدی عملکرد داشته باشد و داروها به صورت منظم مصرف شوند، امکان روزه وجود دارد اما باید تحت نظر پزشک باشد.
در روزه‌داری، تغییر الگوی خواب و زمان مصرف داروها چالشی مهم است. بیمار باید با پزشک خود برنامه‌ریزی کند که داروهای ضروری در زمان سحر و افطار مصرف شوند تا عارضه‌ای به وجود نیاید.
همچنین، توصیه می‌شود وعده افطار را با مایعات سبک یا سوپ رقیق شروع کرده، سپس پس از گذشت زمان کوتاهی غذاهای جامد ملایم میل شود. حجم زیاد غذا در افطار ممکن است موجب سنگینی معده، رفلاکس یا ناراحتی گوارشی شود.
رعایت فعالیت بدنی ملایم پس از افطار، افزایش مصرف مایعات بین افطار تا سحر و کنترل مصرف قند و چربی در وعده‌ها می‌تواند به کاهش عوارض کمک بزرگی کند.
