فهرست مطالب
بیماری کبد چرب غیر الکلی چیست؟
بیماری کبد چرب غیرالکلی (NAFLD) زمانی اتفاق می‌افتد که چربی در کبد تجمع پیدا کند. کبد یک عضو بزرگ در سمت راست بالای شکم است و نقش حیاتی در متابولیسم، ذخیره انرژی و سم‌زدایی بدن دارد.
NAFLD دو نوع اصلی دارد:
-
کبد چرب غیرالکلی ساده (NAFL): در این حالت، چربی در کبد تجمع یافته اما التهاب وجود ندارد.
-
استئو هپاتیت غیرالکلی (NASH): علاوه بر تجمع چربی، التهاب در کبد رخ می‌دهد و می‌تواند منجر به آسیب جدی شود. این مقاله بر روی NASH تمرکز دارد زیرا این نوع با بیشترین عوارض همراه است.
افرادی که الکل مصرف می‌کنند ممکن است مشابه NASH دچار مشکلات کبدی شوند، اما NASH به مصرف الکل ارتباط ندارد.
علت ایجاد NASH چیست؟
علت دقیق NASH هنوز کاملاً مشخص نیست. اما عوامل زیر خطر ابتلا به آن را افزایش می‌دهند:
-
اضافه وزن یا چاقی
-
دیابت نوع 2 و اختلالات قند خون
-
کلسترول بالا
-
مصرف برخی داروهای خاص
علائم NASH
بیشتر افراد مبتلا به NASH علائم مشخصی ندارند و بیماری به صورت خاموش پیش می‌رود. پزشکان ممکن است از طریق نتایج آزمایش خون معمول به وجود NASH مشکوک شوند. برخی افراد ممکن است خستگی، درد خفیف در سمت راست شکم یا کاهش اشتها را تجربه کنند.
آزمایشات و تشخیص NASH
اگر پزشک به NASH مشکوک شود، ممکن است آزمایش‌های زیر را درخواست دهد:
-
آزمایش خون: برای بررسی آنزیم‌های کبدی و شاخص‌های التهاب
-
تصویربرداری از کبد: سونوگرافی، سی تی اسکن یا MRI برای مشاهده تجمع چربی و التهاب
-
بیوپسی کبد: نمونه‌برداری از بافت کبد و بررسی زیر میکروسکوپ؛ تنها روش قطعی برای تشخیص NASH
درمان NASH
NASH معمولاً مستقیماً درمان دارویی ندارد، اما با مدیریت عوامل همراه می‌توان آن را بهبود داد:
-
کاهش وزن با برنامه غذایی و ورزش منظم
-
کنترل قند خون و کلسترول بالا
-
تغییر یا قطع داروهایی که باعث آسیب کبدی می‌شوند
-
در برخی بیماران، مصرف ویتامین E تحت نظر پزشک
انجام این تغییرات نه تنها به بهبود NASH کمک می‌کند، بلکه خطر بیماری‌های قلبی و سکته را نیز کاهش می‌دهد.
پیگیری و پیشگیری
افراد مبتلا به NASH باید به طور منظم به پزشک مراجعه کنند تا آزمایش‌های پیگیری انجام شود. این شامل بررسی عملکرد کبد و کنترل التهاب است. با پیگیری منظم می‌توان از پیشرفت بیماری به سیروز و نارسایی کبد جلوگیری کرد.
NASH می‌تواند بر کیفیت زندگی تاثیر بگذارد، حتی زمانی که علائم واضحی ندارد. تغییر سبک زندگی، مدیریت استرس و حفظ فعالیت بدنی مناسب نقش مهمی در کنترل بیماری دارند. علاوه بر این، پایش منظم کبد و انجام آزمایش‌های دوره‌ای باعث تشخیص زودهنگام آسیب‌های احتمالی می‌شود.
مطالعات جدید نشان می‌دهد که ترکیبی از رژیم غذایی متعادل، ورزش و کنترل بیماری‌های همراه می‌تواند التهاب کبد را کاهش داده و بازسازی سلول‌های کبدی را تسهیل کند. توجه به این نکات در پیشگیری از عوارض طولانی‌مدت مانند سیروز و سرطان کبد بسیار حیاتی است.
