بیماری سلیاک یا حساسیت به گلوتن: علائم، تشخیص و درمان

بیماری سلیاک چیست؟

بیماری سلیاک نوعی اختلال خودایمنی است که توانایی بدن شما را در هضم و جذب مواد غذایی مختل می‌کند. افراد مبتلا به این بیماری پس از مصرف نان، ماکارونی، پیتزا و سایر محصولات حاوی گلوتن دچار علائم می‌شوند. گلوتن، پروتئینی موجود در گندم، جو و چاودار است که به روده افراد مبتلا آسیب می‌رساند و مانع جذب درست مواد مغذی می‌شود. این بیماری می‌تواند کودکان و بزرگسالان را تحت تأثیر قرار دهد.

علائم بیماری سلیاک

برخی افراد ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند، اما در صورت بروز علائم، می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• درد در شکم

• اسهال

• حرکات روده‌ای روغنی و شناور

• کاهش وزن

• نفخ و احساس پری مزمن

• کم اشتهایی

• تولید گازهای بد

• بثورات پوستی خارش دار

• علائم نامرئی مانند ضعف استخوان‌ها یا پایین بودن سطح آهن

• رشد آهسته در کودکان

مراجعه به پزشک

اگر فکر می‌کنید به بیماری سلیاک مبتلا هستید، قبل از حذف گلوتن از رژیم غذایی خود به پزشک مراجعه کنید. قطع گلوتن قبل از تشخیص می‌تواند نتایج آزمایشات را غیرقابل اعتماد کند.

مراجعه کودکان به پزشک

• اسهال طول کشیده

• یبوست مقاوم

• دندان‌های قهوه‌ای یا زرد با حفره یا شیار

• کوچک بودن یا سبک بودن نسبت به سن

• تأخیر در بلوغ

• سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری سلیاک

آزمایش‌های تشخیصی

پزشکان برای تشخیص بیماری سلیاک از چند روش استفاده می‌کنند:

• آزمایش خون: بررسی پروتئین‌هایی که بدن بعد از مصرف گلوتن تولید می‌کند. برای دقت بیشتر، آزمایش باید در رژیم غذایی حاوی گلوتن انجام شود.

• بیوپسی: نمونه‌برداری از بافت روده کوچک برای بررسی آسیب ناشی از گلوتن.

درمان بیماری سلیاک

قطع کامل مصرف گلوتن بهترین درمان است. باید از گندم، جو، چاودار و گاهی جو دوسر خودداری کنید، که در نان، ماکارونی، شیرینی‌ها و بسیاری از غذاهای آماده وجود دارند. همچنین باید مصرف شیر و پنیر را در مراحل اولیه محدود کنید تا روده فرصت بهبودی پیدا کند.

غذاهای بدون گلوتن مناسب:

• برنج، ذرت، سیب‌زمینی، گندم سیاه و سویا

• میوه‌ها و سبزیجات

• محصولات با برچسب “بدون گلوتن”

پزشک ممکن است برای جبران کمبود مواد مغذی ویتامین‌ها را تجویز کند.

زندگی با بیماری سلیاک

افراد معمولاً ظرف دو هفته از شروع رژیم بدون گلوتن بهبود علائم را تجربه می‌کنند. با این حال، رعایت رژیم بدون گلوتن تا پایان عمر لازم است و پزشک توصیه می‌کند سالی یک بار آزمایش خون انجام شود.

تجربه زندگی با بیماری سلیاک نیازمند یادگیری مهارت‌های جدید غذایی است، از جمله خواندن دقیق برچسب مواد غذایی و تشخیص منابع پنهان گلوتن در غذاها و داروها. این مهارت‌ها به شما کمک می‌کند سالم بمانید و از بروز عوارض طولانی مدت جلوگیری کنید.

علاوه بر این، حمایت خانواده و متخصص تغذیه می‌تواند روند تطبیق با رژیم بدون گلوتن را ساده‌تر کند و کیفیت زندگی شما را بهبود بخشد. افراد مبتلا یاد می‌گیرند چگونه از غذاهای تازه و طبیعی بهره ببرند و همزمان از مواد غذایی حاوی گلوتن پرهیز کنند.